Açık alan, meydan fobisi (agorafobi) çok sık görülür. Agorafobisi olan bir kişi, ihtiyaç duyduğunda yardım almanın mümkün olamayacağını düşündüğü ya da kaçışın güç olabileceği yer ve durumlarda bulunmaktan aşırı korku duyar. Agorafobi en yaygın ve çaresiz bırakan fobik bozukluklardandır. Şiddetli agorafobi vakalarında birey tümüyle eve kapanır. Yoğun kaygı yaşama endişesiyle evden çıkmaya cesaret edemez. Sıkça ve özellikle panik atak da geçiriyorsa, fiziksel olarak hastalanmak, bayılmak, kalp krizi geçirmek ya da ölmek üzere olduğunu düşünebilir. Arkadaş, akraba gibi destek imkanlarından ya da kaçış yollarından mahrumsa kaygısı artar.

Agorafobi panik ataklı ve panik ataksız olmak üzere iki klinik tabloya ayrılabilir. Panik atağı olan birçok hastada agorafobi de görülebilir. Panik atakla birlikte olmayan agorafobideki temel özellik, yalnız kalmaktan korkmaktır. Bu korkunun altında birdenbire ortaya çıkacağı düşünülen, bedensel ya da ruhsal hastalıklar, beceri ya da yeti kaybı, tehlike sırasında kaçamama ya da yardımsız kalma kaygısı yatar. Bu kaygılar egemen oldukça, korku hastanın günlük yaşamını olumsuz biçimde etkiler ve sınırlar. Hasta, kendini güven içinde görmek için korku yaratan durumlardan sürekli olarak kaçınır. Bu kaçış hastanın günlük yaşantısını, çalışmasını, toplumsal rolünü etkileyecek boyutlara ulaşır. Evde yalnız kalamaz ve yakınlarının evden uzaklaşmasını istemez. Taşıt araçlarını kullanamaz, yolda yürüyemez, evden uzaklaşamaz. Başkalarının önünde fenalaşma, ruhsal becerilerini kullanamama, hastaneye ve doktora ulaşamama gibi korku dolu düşüncelere kapılır. Bütün davranışlarında korku ve kaçınmanın etkisi görülür. Günlük hayattan giderek çekilir ve yaşamı kısıtlanır. Hastalığın ilerlediği durumlarda kişi yataktan çıkamaz hale gelebilir.

Hastayla yapılan görüşmelerde hastanın kaçınmaları üzerine aşamalı olarak gidilir. Daha sonra hedef büyütülür. Agorafobi, bilişsel-davranışçı terapiyle genellikle başarılı bir şekilde tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır.

KAYNAKLAR

Köknel Ö: Günlük Hayatta Ruh Sağlığı. Alfa Yayınları, İstanbul, (1999).